Tại hội thảo "Nghiên cứu ứng dụng tài nguyên thực vật Việt Nam trong công nghệ môi trường và dược mỹ phẩm" do Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam - Hàn Quốc (VKIST) phối hợp với Viện Khoa học và công nghệ Hàn Quốc (KIST) tổ chức ngày 24/7, một số kết quả nghiên cứu mới đã được chia sẻ.

TS Vũ Đức Lợi, Phó Viện trưởng phụ trách VKIST, cho biết VKIST đang tập trung cho hai lĩnh vực nghiên cứu liên quan đến hệ thực vật Việt Nam, trong đó có công nghệ môi trường và dược mỹ phẩm.

Một trong số đó là dự án chế tạo than hoạt tính từ nguồn thảo dược Việt Nam và ứng dụng trong sản xuất dược mỹ phẩm. TS Mai Thị Nga, nghiên cứu viên Viện VKIST, cho biết, đây là nghiên cứu đầu tiên tại Việt Nam về than hoạt tính sử dụng nguồn nguyên liệu từ cây guột, một loài cây thuộc họ dương xỉ rất phổ biến ở khu vực đồi núi.

Theo TS Nga, nghiên cứu được cô cùng các cộng sự thực hiện từ năm 2018. Trong cây guột có hàm lượng carbon cao chủ yếu là carbon bền khó phân hủy và không chứa nhiều tạp chất, đặc biệt là các kim loại độc hại như thủy ngân, chì, crom. Nhóm nghiên cứu đã sử dụng công nghệ hoạt hóa bằng hơi nước kết hợp dòng khí CO2 tạo ra vật liệu than hoạt tính có diện tích bề mặt cao. "Công nghệ này tạo than hoạt tính có giá thành rẻ, an toàn và thân thiện với môi trường", TS Nga cho biết, dự án được nhận hai bằng sáng chế của Cục sở hữu trí tuệ Việt Nam và giải thưởng của Đại sứ quán Mỹ.

TS Nga cho biết, dự án đang triển khai ứng dụng than hoạt tính kết hợp cùng các thảo dược thiên nhiên để bào chế một số sản phẩm như kem đánh răng, mặt nạ than hoạt tính... Một số kết quả bước đầu cho thấy kem đánh răng có khả năng diệt vi khuẩn Streptococcus mutans (93%) và vi khuẩn Porphyromonas gingivalis (99,8%).

TS Lê Đăng Quang, Viện Kỹ thuật nhiệt đới, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST) giới thiệu công nghệ chiết xuất bằng CO2 siêu tới hạn. Nhóm nghiên cứu của ông đang ứng dụng công nghệ này với gừng, hoa nhài, hoa bưởi, cỏ vetiver và trầm hương, thu được tinh dầu sản lượng cao hơn rõ rệt so với các chiết tách thông thường.

Theo ông Quang, với dung môi hữu cơ, dung môi từ CO2, nước thân thiện với môi trường và giá rẻ, đồng thời có ưu điểm như tốc độ khuếch tán cao hơn, độ nhớt thấp hơn, dễ dàng kiểm soát được độ hòa tan và chọn lọc bằng chỉnh áp suất và nhiệt độ. Nhóm đã tối ưu quá trình chiết xuất CO2, đưa ra thiết bị chiết xuất chất lỏng siêu tới hạn SFT-250 với bình chiết 2 lít, có thể ứng dụng với nhiều thảo dược.

Đến từ Hàn Quốc, TS Lee Jae Wook, nhà khoa học tại KIST, chia sẻ kinh nghiệm trong phát triển các sản phẩm thiên nhiên và hoạt tính từ quả gấc, một loài dược liệu tại Việt Nam. Ông cho biết, gấc chứa nhiều thành phần hoạt tính, trong đó có sắc tố thực vật carotenoid và hợp chất có khả năng chống oxy hóa. Các nhà khoa học ở KIST đang nghiên cứu cơ chế chiết xuất gấc để phát triển sản phẩm ứng dụng tăng cường thị lực và dưỡng da.

Việt Nam có nguồn tài nguyên thực vật phong phú và đa dạng, được nghiên cứu ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Trong số hơn 12.000 loài của hệ thực vật Việt Nam, có hơn 5000 loài được dùng làm thuốc. Việt Nam xuất khẩu nhiều loại dược liệu như quế, hồi, thảo quả, nghệ... Tổng giá trị xuất khẩu quế, hồi không ngừng tăng, đạt 276 triệu USD vào năm 2022. Tuy nhiên, con số này vẫn còn nhỏ so với thị phần dược liệu trên toàn thế giới. TS Vũ Đức Lợi cho rằng, Việt Nam đang có nhiều tiềm năng và lợi thế để phát triển dược liệu thành một ngành kinh tế. "Thông qua nghiên cứu, VKIST nỗ lực tiếp cận thị trường tiềm năng về dược liệu và công nghệ môi trường, mong muốn kết nối các giải pháp công nghệ đưa ra thị trường", ông Lợi nói.